Woningen te gast in het landschap

De woningen, woon-werkwoningen en werkruimtes bevinden zich in compacte ‘nederzettingen’ aan en boven elkaar op de glooiende hellingen. De woningen zijn te gast in het landschap. Het volle groen, de hoge bomen, de vallei en de Slijpbeek krijgen zo volop de ruimte. De manier waarop de Jacobiberg zich voegt naar het landschap is dé grote inspiratiebron voor de toekomstige bebouwing. De kleine woon-werkclusters staan met de voeten in het gras. Net als de bewoners! Want je loopt zo het bos in. Bewoners hebben een eigen buitenruimte in de vorm van een (dak)terras of veranda met uitzicht op het bos, de vallei of de beek. Hier ontstaat een tweede natuur in de vorm van dakenlandschap.  Op de Hes komen koop- en huurwoningen.

Het landschap de baas

Landschapsarchitect ZUS (Zones Urbaines Sensibles) heeft het masterplan voor de Hes ontworpen. Het multidisciplinaire team van ZUS heeft voor het masterplan een aantal scenario’s uitgewerkt. Al snel werd duidelijk dat de sterke kwaliteiten van het landschap leidend zijn. De gebouwen zijn te gast in het landschap, waarbij het landschap zoveel mogelijk ruimte krijgt. De woningen worden geclusterd. Er is geen klassiek model van straten, met voor- en achtertuinen. Het landschap is van iedereen, het is een collectief goed,  waar iedereen maximaal van kan genieten. Iedereen zit letterlijk op de eerste rij. De nieuwe bewoners willen echt delen, samen, want alleen dan krijgt het landschap maximaal de ruimte.

Architectuur en landschap versterken elkaar

Anne Bell is als architect bij ZUS nauw betrokken bij de ontwikkeling van De Hes: “Toen de principes vanuit het landschap steeds meer vorm kregen ben ik als architect aangehaakt bij het team, om de vertaalslag te maken van het masterplan naar woningniveau en architectuur. Ik had allerlei vragen, zoals ‘Hoe kunnen de woningen passen in het landschap? Hoe kunnen ze reageren op het landschap? Hoe kan ik ze laten schakelen met elkaar? De bestaande Jacobiberg is hierbij een grote inspiratie. Dit is een groot gebouw, maar nauwelijks zichtbaar. Het gebouw gaat helemaal op in het landschap. We wilden spelen met de gelaagdheid van het landschap, het hoogteverschil, de glooiing, en daarop stapelen en vouwen om goede volumes te creëren. Zo ontstonden woningen tegen de helling, half op elkaar gestapeld, waarbij architectuur en landschap elkaar versterken.”

Het water speelt een belangrijke rol

De Slijpbeek heeft een logische plek in het dal van de vallei. Het fungeert als middelpunt, een natuurlijk hart, en heeft een centrale functie van een vallei: alle woningen zijn georiënteerd op de beek in de vallei. Er ontstaat een soort gradiënt in het gebied: van het publieke hart bij de beek, naar de bosranden van het gebied waar een intiem woonmilieu is. De watertuin is één van de segmenten van de beek en ligt dichtbij de huidige Jacobiberg, waar de beek het meest publieke karakter heeft.

De doorlopende padenstructuur spelen ook een grote rol: “Dit gaat echt over toegankelijkheid, over een publiek collectief gebied. De Hes is geen compound voor de eigen bewoners, maar is vooral ook een fijn park voor alle bewoners uit de omgeving. Je leeft hier samen en draagt samen zorg voor de natuur.”